Definición
É unha técnica de analisis da realidade, como mostra o seu nome:
Preguntar
Escuchar
Analizar
Priorizar
Actuar
La P de preguntar
Partimos de que temos claro o problema, a situación, a realidade que queremos analizar (se non é así, esa será a nosa primeira tarefa). Iso axudaranos a identificar as fontes de información máis apropiadas, a seleccionar a os animadores máis adecuados en cada caso (os que teñan
unha relación máis directa coa situación, o colectivo, o territorio que imos
a analizar)
A nosa tarefa, neste paso da análise, consistirá fundamentalmente en preguntar. A pregunta é unha ferramenta esencial do coñecemento. É difícil facer preguntas a outras persoas se previamente
non nos preguntamos a nós mesmos, se non nos habemos formulado os interrogantes.
Así pois, habemos de seleccionar e elaborar as preguntas relacionadas coa situación ou realidade a estudar que imos formular a nosos diferentes informadores ou que imos intentar responder consultando outras fontes.
As preguntas deben ser as xustas, nin moitas, nin poucas (de maneira que non nos acheguen
suficiente información significativa). Polo xeral, canto máis concreto sexa o alcance da nosa análise e máis reducido o número de animadores e fontes, o número de preguntas e a profundidade destas poderá ser maior. Pola contra, canto máis ampla sexa a realidade que analizamos e maior o número de fontes e animadores que necesitemos consultar, deberemos acoutar as preguntas e as cuestións para que a análise non se váianos das mans.
La E de escuchar
Non analizamos a realidade para afirmar a nosa percepción particular das cousas, para confirmar as nosas hipóteses previas senón para construír unha nova visión (un novo nivel de coñecemento) máis completa e complexa, que nos permita desenvolvernos mellor nesa realidade.
Escoitar significa algo máis que oír educadamente, aínda que isto sexa imprescindible,
tamén implica atender, recoller e rexistrar todas as opinións, informacións e datos que obtemos como resposta ás nosas preguntas, compartámolos ou non, sexa cual sexa a fonte de información.
Unha escoita activa supón unha actitude de interese, atención, respecto cara as opinións e informacións que recibimos, supón unha disposición e unha vontade de entender o sentido do que os outros nos comunican.
Escoitar tamén significa saber ler a documentación de que dispoñemos, buscar e entresacar a información que nos interesa, a que dá respostas as preguntas que nos formulamos, nos textos,informes, estudos, estatísticas,etc. que están ao noso alcance. Con frecuencia, esta tarefa de lectura e análise debe ser un primeiro paso, mesmo antes de poñernos a preguntar, pois axudaranos a comprobar se as nosas hipóteses de análise están ben orientadas e enfocadas, e facilitará a concreción das preguntas. Pero, en calquera caso, necesitamos tratar coa maior fidelidade esa información, recollela e rexistrala, para poder analizala posteriormente. Os medios que utilicemos para recoller e rexistrar a información deben ser sinxelos, doados de comprender e aplicar por parte dos que participan na escoita, doadamente consultables cando faga falta. Podemos utilizar medios e soportes moi diversos para recoller e rexistrar a información, como veremos con maior detalle máis adiante, empregando e combinando distintas linguaxes e formas (fichas, fotos, video, gravacións,
testemuños e cuestionarios escritos, fichas estatísticas,papelógrafos, tarxetas,
memorias...).
La A de analizar
Tras a pregunta e a escoita, tócanos procesar e analizar a información de
que dispoñemos, e iso significa, basicamente, realizar as seguintes tarefas:
. Seleccionar a información significativa.
. Ordenar, clasificar os datos e informacións.
. Relacionalos entre si.
. Interpretalos, cuestionalos, sacar conclusións.
. Elaborar ou completar o noso Mapa da Realidade.
La P de priorizar
Con frecuencia, a análise da realidade achegaranos abundantes informacións e permitiranos identificar unha boa cantidade de necesidades e problemas na comunidade, no colectivo social ou no territorio.
Outras veces, cando abordemos un problema ou unha situación determinada, a análise levaranos a descubrir facetas e aspectos, causas e consecuencias cos que non contabamos inicialmente (por exemplo: a relación da deterioración ambiental coa incidencia de certas enfermidades, ou o creci-minto de embarazos en adolescentes relacionados co fracaso escolar, a falta de alternativas de ocio, etc.) porque todos os aspectos da realidade están interrelacionados como comentabamos ao comezo.
Todos eses aspectos interconectados son moi importantes para o coñecemento da realidade e haberemos de telos en conta sexa cual sexa o carácter da nosa acción.
La A de actuar
As necesidades e situacións priorizadas deben traducirse en obxectivos de
a nosa acción para darlles resposta. A análise permitiranos tamén coñecer e concretar moito mellor os destinatarios. Os obxectivos concretaranse en actividades, en accións, en proxectos ou programas, que aproveitarán os recursos dispoñibles, tamén identificados na análise.
Estas accións se evaluan, analízanse, para aprender delas e melloralas. Deste xeito péchase o círculo: a avaliación da acción significa un novo punto de partida da análise da realidade, permítenos ter unha visión permanentemente actualizada de como están as cousas e facilita a renovación
das nosas prácticas.
- Coñecer e analizar para poder actuar.
- As necesidades priorizadas tradúcense en obxectivos, que concrétanse en accións, axeitadas aos recursos, que se desenvolven e avalían para aprender delas e melloralas.(Ver planificación e elaboración de proxectos).
- A avaliación da nosa práctica, da acción, é un novo punto de partida no noso coñecemento e análise da realidade.
